"Kanatlı Sektöründe Atık Sorunu ve Çevresel Etkileri" çalıştayının sonuç bildirgesinde kanatlı üretim kapasitesi yüksek illerde üretimden kaynaklanan dışkı-atık-altlık problemlerinin çözümünün teşvik kapsamına alınması gerektiği belirtildi.

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ve Bolu Valiliği işbirliğiyle Karacasu beldesindeki bir otelde düzenlenen çalıştayın sonuç bildirgesi açıklandı. Atıklardan biyogaz üretiminin özendirilmesi gerektiğine işaret edilen bildirgede, valilik ve belediyeler öncülüğünde atık-altlık toplama merkezleri kurulması, atıkların entegre şirketler kanalıyla çevreyi kirletmeyecek şekilde uygun araçlarla taşınması, gübre veya yakıt olarak kullanılacak hale getirilmesi gerektiği ifade edildi. Atıkların depolanmasında terk edilmiş haldeki maden ocaklarının değerlendirilmesi gerektiği vurgulanan bildirge, şöyle devam etti: "Atıkların çevreye zararsız hale getirilmesinde ana amaç ekonomik karlılık olmalı, kanatlı dışkılarının sektörel ham madde ve gübre olarak değerlendirilmesinde KDV oranı yüzde 18'den yüzde 1'e düşürülmeli, elde edilen gübrelerin bitkisel üretimde kullanımına yönelik çiftçi eğitim programları düzenlenmeli, koku probleminin önlenmesi için altlık yönetiminin iyi yapılması ve koku azaltıcı önlemler alınmalı, tavuk dışkılarının değerlendirilmesinde temel biyogüvenlik önlemleri sağlanmalı ve enfeksiyon riski dikkate alınmalı. Dışkı ve atıkların depolanmasında yüzeysel ve yer altı sularının kirlenmesinin önlenmesi amacıyla gerekli tedbirler alınmalı, atıkların toplandığı yerlerde vahşi hayvan, evcil hayvan, yetkisiz insan giriş çıkışları sıkı bir şekilde kontrol altında tutulmalıdır." 

"CEZALAR UYGULANABİLİR OLMALI" 

Atık alım, ön arıtma, arıtma veya bertaraf tesislerini kurmayanlar ile işletmeyenlere 60 bin lira ceza uygulandığı hatırlatılırken, cezaların caydırıcı ancak uygulanabilir miktarlarda yeniden düzenlenmesi gerektiği kaydedildi. İşletmelerde telef olan hayvanlarla ilgili mevzuata uyumun sıkı denetlenmesi, çevre düzeni ve imar planlarında kanatlı işletmeleri kurulabilmesi için gerekli alanların ayrılması gerektiği belirtilen bildirgede, şunlar ifade edildi: "Kanatlı üretim kapasitesi çok yüksek olan illerimizde üretimden kaynaklanan dışkı-atık-altlık problemlerinin çözümü konusu teşvik kapsamına alınmalıdır. Tavuk dışkısının kurutma, işlenme, taşıma, depolama, toprağa enjekte edilmesi gibi alanlarda kullanılan alet-makineler destek kapsamına alınmalı, organik gübre kullanımına ilave destek sağlanmalıdır. Kuluçkahane ve kesimhanelerdeki tüm atıklar rendering yapılarak gübre veya diğer hayvanlar için zengin bir yem ham madde kaynağı olarak kullanılmalıdır. Kanatlı atıkların bölgede oluşan diğer organik atıklarla işlenmesi ve işlem görmeyen dışkı-atıkların doğrudan araziye uygulanabilirliği araştırılmalıdır. Araştırmalara destek sağlayan kuruluşlarca bu konunun öncelikli projeler kapsamında alınması, özel sektör temsilcilerinin de projelerde aktif olarak yer alması sağlanmalıdır." Entegre işletmelerle sözleşmeli üreticilerin atık bertarafında müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması gerektiği belirtilerek, entegre işletmelerin atığını uygun şekilde bertaraf etmeyen sözleşmeli üreticiye civciv vermemesi gerektiği kaydedildi. Bilgirde, şöyle sona erdi: "Kanatlı dışkılarının gazlaştırma yöntemi ile işlenmesi sonucu ortaya çıkan son ürün biochar, gübre katkı maddesi, toprak düzenleyici ve yakıt olarak değerlendirilmelidir. Konu ile ilgili yapılacak mevzuat çalışmalarında ruhsat başvurusunda bulunan işletme sahibi tarafından işletmeden atığın ne şekilde bertaraf edileceği belirtilmelidir. Kurulu işletmelere de bu yasal çerçeveye uyması noktasında makul bir geçiş süreci verilmelidir."